Në një nga operacionet më inovative ushtarake të luftës deri më tani, Ukraina ndërmori një sulm të koordinuar dhe masiv me dronë në brendësi të territorit rus më 1 qershor 2025. I koduar si Operacioni Rrjeta e Merimangës, ai synoi pesë baza ajrore strategjike në Siberi dhe Rrethin Arktik. Më shumë se 100 dronë FPV, të drejtuar nga inteligjenca artificiale, u përdorën për të goditur objektivat me saktësi të lartë. Sipas raporteve, u shkatërruan ose u dëmtuan 41 avionë ushtarakë rusë, përfshirë bombardues strategjikë.

Ndryshe nga operacionet tradicionale, ofensiva u realizua pa shkelur hapësirën ajrore me pilotë. Dronët ishin futur në territorin rus të fshehur brenda strukturave prej druri të ngjitura mbi kamionë transportues. Pasi arritën në afërsi të objektivave, ata u lëshuan nga distanca dhe vepruan në mënyrë autonome. Të pajisur me algoritme të avancuara të AI-së, ata identifikuan pjesët kritike të avionëve, si depozitat e karburantit dhe motorët duke goditur me efikasitet të lartë.

Me një kosto vetëm rreth 500 dollarë për njësi, Ukraina arriti të shkaktojë dëme që përllogariten në miliarda dollarë ndaj infrastrukturës ajrore ruse. Përdorimi i taktikave të tufës (swarm tactics) i bëri këta dronë veçanërisht të vështirë për t’u zbuluar dhe neutralizuar nga mbrojtja ajrore, duke ekspozuar dobësitë e thella të sistemeve tradicionale të mbrojtjes. Ky është një shembull i qartë i mënyrës se si teknologjia me kosto të ulët mund të mposht fuqinë ushtarake konvencionale.

Vëzhguesit ndërkombëtarë e shohin Operacionin Rrjeta e Merimangës si një model të ri lufte për shekullin XXI. Me sistemet pa pilot dhe inteligjencën artificiale në qendër të strategjisë, vendet do të detyrohen të rikonceptojnë mbrojtjen ajrore, përgatitjen ushtarake dhe kuadrin etik që rregullon përdorimin e armëve të tilla. Operacioni i Ukrainës mund të ketë hapur një epokë të re ku luftërat zhvillohen më shumë me algoritme sesa me tanke.

Ndërkohë që Ukraina dhe Rusia pritet të ulen në bisedime paqeje në Stamboll, sulmi shërben si një mesazh i qartë: epërsia teknologjike dhe inovacioni janë tanimë faktorët përcaktues të fuqisë. Në këtë realitet të ri ushtarak, dronët nuk janë thjesht armë të reja, ata po e ndryshojnë vetë përkufizimin e luftës dhe të rregullave që e qeverisin atë.

Operacioni Rrjeta e Merimangës rishkruan rregullat e luftës moderne