Lajme nga Bota
Rubio kërkon nga dy fuqitë bërthamore të shmangin përshkallëzimin
Sekretari Amerikan i Shtetit, Marco Rubio, ka bërë thirrje për qetësim të situatës mes Indisë dhe Pakistanit pas një sulmi të përgjakshëm në Kashmirin e administruar nga India, ku humbën jetën 26 turistë hindu.
Në biseda të ndara telefonike me Ministrin e Jashtëm Indian Subrahmanyam Jaishankar dhe Kryeministrin Pakistanez Shehbaz Sharif, Rubio shprehu keqardhje për viktimat dhe theksoi nevojën që të dyja vendet të bashkëpunojnë për të ruajtur paqen dhe sigurinë në Azinë Jugore.
India ka akuzuar Pakistanin për mbështetjen e autorëve të sulmit, akuzë që Islamabad e ka mohuar me forcë. Si rezultat, tensionet janë përshkallëzuar ndjeshëm, duke përfshirë dëbimin e diplomatëve nga të dyja palët, mbylljen e hapësirës ajrore dhe shkëmbime të përditshme zjarri përgjatë vijës së kontrollit në Kashmir.
India dhe Pakistani janë të dyja fuqi bërthamore, çka e bën situatën edhe më të ndjeshme dhe të rrezikshme. Sipas të dhënave më të fundit nga Federata e Shkencëtarëve Amerikanë (FAS), India zotëron rreth 160 koka bërthamore, ndërsa Pakistani ka një arsenal prej rreth 170 kokash bërthamore.
Krahas përshkallëzimit ushtarak, në prapaskenë është rikthyer në vëmendje edhe Marrëveshja për Ujërat e Indusit, traktati i vitit 1960 që rregullon ndarjen e burimeve ujore mes Indisë dhe Pakistanit. Zyrtarë indianë kanë kërcënuar me anulimin e kësaj marrëveshjeje.
Islamabadi e ka cilësuar ndalimin e mundshëm të ujit si një “akt lufte”, duke paralajmëruar se një veprim i tillë mund të çojë në përshkallëzim të menjëhershëm të konfliktit mes dy fuqive bërthamore.
Këto zhvillime e bëjnë gjithnjë e më urgjente ndërhyrjen diplomatike për të ruajtur paqen. Një përplasje mes dy fuqive bërthamore, të mbështetur mbi konflikte territoriale dhe tensione mbi burimet jetike si uji, mund të çojë në pasoja katastrofike për rajonin dhe më gjerë.
NATO Nis Dynamic Mongoose 2025, Ushtrimin më të Madh të Luftës Kundër Nëndetëseve
NATO ka nisur sot zyrtarisht Dynamic Mongoose 2025, ushtrimin kryesor të aleancës për luftën kundër nëndetëseve (ASW) në ujërat e Atlantikut të Veriut dhe Arktikut. Ky ushtrim, më i madhi i këtij lloji, bashkon forcat nga Komanda Detare e NATO-s dhe vendet aleate partnere, duke dëshmuar gatishmërinë e aleancës për të reaguar ndaj çdo kërcënimi detar me shkathtësi dhe përgatitje taktike të lartë.
Dynamic Mongoose 2025 do të përfshijë bashkëpunimin mes nëndetëseve më të avancuara, anijeve luftarake, avionëve patrullues detarë dhe helikopterëve, me qëllim përmirësimin e aftësive të tyre për zbulim, ndjekje dhe angazhim të objektivave nën ujë. Ushtrimi përbën një pjesë thelbësore të angazhimit të vazhdueshëm të NATO-s për të ruajtur dhe forcuar kapacitetet mbrojtëse kolektive, veçanërisht në ujërat strategjike të Veriut të Largët.
“Përmes ushtrimeve si Dynamic Mongoose, NATO dëshmon se mund të dislokojë dhe integrojë me shpejtësi forcat më të avancuara detare, kudo ku janë të nevojshme,” tha një zëdhënës i NATO-s. “Fokusi tek shkathtësia, koordinimi dhe teknologjia e fundit siguron që forcat aleate të jenë gjithmonë të përgatitura dhe të afta për të mbrojtur linjat jetike të komunikimit detar.”
Dynamic Mongoose 2025 ndërtohet mbi përvojat operacionale të viteve të kaluara dhe dërgon një sinjal të qartë për kundërshtarët potencialë se kapacitetet e luftës nënujore të NATO-s mbeten të pakrahasueshme. Ushtrimi do të vazhdojë gjatë javëve në vijim, me pjesëmarrësit që do të angazhohen në skenarë kompleksë trajnimi për të simuluar kërcënime reale detare.
Diplomaci apo përplasje? Negociatat bërthamore SHBA–Iran nisin sot në Oman
Shtetet e Bashkuara dhe Irani do të nisin sot, më 12 prill 2025, negociatat bërthamore me rrezik të lartë në Muskat të Omanit. Kjo shënon angazhimin e parë të rëndësishëm diplomatik mes dy vendeve që nga tërheqja e Presidentit Donald Trump nga marrëveshja bërthamore e vitit 2015 gjatë mandatit të tij të parë në vitin 2018. Delegacioni amerikan drejtohet nga i dërguari i posaçëm Steve Witkoff, ndërsa pala iraniane udhëhiqet nga ministri i Jashtëm Abbas Araqchi. Oman është ndërmjetësuesi i bisedimeve, megjithëse mbetet e paqartë nëse ato do të zhvillohen drejtpërdrejt apo përmes ndërmjetësve.
Administrata Trump ka rikthyer fushatën e saj të “presionit maksimal”, me synimin për të reduktuar eksportet e naftës së Iranit dhe kërkon çmontimin e plotë të programit bërthamor iranian. Nga ana tjetër, Irani, ndonëse skeptik ndaj qëllimeve amerikane, ka rënë dakord t’i japë diplomacisë një “mundësi të sinqertë”, duke kërkuar që bisedimet të kufizohen vetëm në çështjet bërthamore dhe duke refuzuar çdo diskutim mbi programin e raketave apo aktivitetet rajonale. Udhëheqësi suprem, Ayatollah Ali Khamenei, i ka dhënë Araqchit autoritet të plotë për negociatat.
Bisedimet zhvillohen në një kontekst tensioni të madh në Lindjen e Mesme, me konflikte të vazhdueshme në Gaza dhe Liban, shkëmbime raketash mes Iranit dhe Izraelit dhe rrëzimin e qeverisë siriane. Ndikimi rajonal i Iranit është dobësuar, me grupe të lidhura si Hamasi dhe Hezbollahu të dobësuara. SHBA synon të parandalojë zhvillimin e armëve bërthamore nga Irani pa u përfshirë në konflikt ushtarak, ndërsa Irani kërkon lehtësim të sanksioneve dhe stabilitet ekonomik. Dështimi i negociatave mund të përshkallëzojë më tej tensionet dhe të rrisë rrezikun për një përballje të armatosur.