Lajmet e Fundit
Kuvendi i Kosovës zgjedh Dimal Bashën në krye
Pas një periudhe gjashtëmujore të paralizës institucionale, Kuvendi i Kosovës ka zgjedhur Dimal Bashën, deputet i Lëvizjes Vetëvendosje, si Kryetar të tij. Në votimin vendimtar, Basha mori 73 vota pro, 30 kundër dhe 3 abstenime.
Shumica e nevojshme për zgjedhjen e tij u arrit përmes votave të deputetëve të Vetëvendosjes, të një pjese të PDK-së, Aleancës dhe të komuniteteve joshumicë.
Më herët, Vetëvendosje kishte tentuar me disa kandidatura të tjera, përfshirë Albulena Haxhiun, Donika Gërvallën, Hekuran Muratin dhe Arbërie Nagavcin, por asnjëri prej tyre nuk kishte arritur të siguronte shumicën.
Me zgjedhjen e Bashës në tentativën e dytë, u zhbllokua procesi i konstituimit të Kuvendit, duke i dhënë fund krizës që kishte mbajtur peng institucionin më të lartë ligjvënës të vendit për gjashtë muaj.
Claude Sonnet 4 nga Anthropic tani Përpunon Kod me Mbi 75,000 Rreshta në Një Kërkesë të Vetme
Anthropic ka prezantuar një përmirësim madhor për modelin Claude Sonnet 4, duke e zgjeruar dritaren e kontekstit në 1 milion token në API-në e Anthropic. Ky përditësim, që përfaqëson një rritje pesëfish nga kufiri i mëparshëm, u mundëson zhvilluesve të përpunojnë në një kërkesë të vetme codebase me mbi 75,000 rreshta ose dhjetëra punime kërkimore voluminoze. Funksioni i kontekstit të zgjeruar është tani publik beta në API-në e Anthropic dhe në Amazon Bedrock, ndërsa integrimi me Vertex AI të Google Cloud pritet së shpejti.
Me këtë kapacitet të zgjeruar, zhvilluesit mund të realizojnë operacione më të sofistikuara dhe intensive në të dhëna. Analiza e kodit në shkallë të gjerë bëhet më e lehtë, pasi projekte të plota përfshirë skedarët burimorë, testet dhe dokumentacioni mund të ngarkohen njëherësh. Kjo i lejon Claude të kuptojë arkitekturën e plotë të sistemit, të identifikojë varësitë ndërmjet skedarëve dhe të sugjerojë përmirësime që marrin parasysh të gjithë projektin. Po ashtu, aftësitë për sintezën e dokumenteve rriten ndjeshëm, duke mundësuar analizimin e koleksioneve të mëdha të kontratave ligjore, specifikimeve teknike apo punimeve kërkimore, pa humbur kontekstin midis qindra dokumenteve.
Dritarja e gjatë e kontekstit gjithashtu përmirëson krijimin e agjentëve inteligjentë të vetëdijshëm për kontekstin. Këta agjentë mund të ruajnë vazhdimësinë gjatë qindra ekzekutimeve, thirrjeve API dhe hapave të shumtë të punës, pa humbur lidhjen me ndërveprimet e mëparshme. Kjo rrit besueshmërinë dhe koherencën në procese komplekse dhe afatgjata të drejtuara nga AI.
Për shkak të kërkesave më të larta kompjuterike, Anthropic ka rishikuar çmimet për kërkesat mbi 200 mijë token. Për hyrje deri në 200K token, çmimet mbeten $3 për milion token (MTok) për input dhe $15/MTok për output. Për kërkesat mbi 200K token, çmimi është $6/MTok për input dhe $22.50/MTok për output. Kompania thekson se ruajtja e prompt-eve dhe përpunimi në grup mund të ndihmojnë në uljen e kostove dhe vonesës, me përpunimin në grup që ofron deri në 50% kursim.
Disa kompani kanë filluar tashmë ta përdorin këtë kapacitet të zgjeruar. Bolt.new, një platformë zhvillimi në shfletues, thotë se përditësimi u lejon zhvilluesve të punojnë me projekte dukshëm më të mëdha duke ruajtur saktësinë e lartë të gjenerimit të kodit. iGent AI, kompania londineze që ka zhvilluar Maestro një asistent autonom për inxhinieri softuerike thekson se kufiri prej 1 milion token ka mundësuar sesione prodhimi në shkallë të gjerë që zgjasin disa ditë, duke e quajtur këtë “një paradigmë të re në inxhinierinë agjentike të softuerit”.
Funksioni i kontekstit të zgjeruar është i disponueshëm tani për klientët Tier 4 dhe ata me limite të personalizuara në API-në e Anthropic. Ai është gjithashtu aktiv në Amazon Bedrock dhe do të jetë së shpejti në Google Cloud Vertex AI. Anthropic po eksploron gjithashtu mënyrat për ta sjellë këtë aftësi edhe në produktet e tjera Claude në të ardhmen.
Lansohet GPT-5: Modeli që afron botën drejt inteligjencës së përgjithshme artificiale
OpenAI ka lansuar zyrtarisht GPT-5, gjeneratën më të re të modelit të saj të inteligjencës artificiale, duke e bërë të disponueshëm për të gjithë përdoruesit e ChatGPT. Versioni i ri ofron aftësi të përmirësuara në shkrim, programim, matematikë, shëndetësi dhe financa, me performancë të nivelit ekspert dhe përpunim të avancuar multimodal në tekst, imazh, audio dhe video.
CEO i kompanisë, Sam Altman, e përshkroi GPT-5 si “një bisedë me një ekspert të nivelit doktorature”. Modeli përfshin një sistem të ri të arsyetimit të thelluar dhe ka reduktuar ndjeshëm gabimet e njohura si “hallucinime” krahasuar me versionet e mëparshme.
Përdoruesit mund të zgjedhin personalitete të ndryshme për ndërveprim dhe, përmes abonimeve të avancuara, të integrojnë GPT-5 me shërbime si Gmail dhe Google Calendar. Abonentët falas kanë qasje të kufizuar, ndërsa përdoruesit Pro përfitojnë përdorim të pakufizuar dhe versionin GPT-5 Pro për detyra komplekse.
Lansimi i GPT-5 shihet si një hap i madh drejt inteligjencës së përgjithshme artificiale, me integrime të shpejta në platformat e Microsoft dhe në mjetet e tjera të biznesit.
OVL-UÇK mobilizon mijëra qytetarë për drejtësi
Mijëra qytetarë u mblodhën sot në sheshin “Skënderbeu” të Prishtinës, në protestën e organizuar nga Organizata e Veteranëve të Luftës së UÇK-së (OVL-UÇK), për të kundërshtuar Gjykatën Speciale.
Në protestë morën fjalën disa figura të njohura publike dhe ndërkombëtare, përfshirë Hysni Gucatin, Arbër Cacajn, hetuesen Nevenka Tromp dhe Ali Ahmetin.
Nevenka Tromp, e njohur për rolin e saj si hetuese në procesin gjyqësor kundër Slobodan Millosheviqit në Tribunalin e Hagës, shprehu solidaritetin e saj me qytetarët protestues.
“Udhëheqësit tuaj shkuan vullnetarisht, duke besuar, ashtu si ju se drejtësia do të zbatohet shpejt. Ata e bënë këtë duke qenë të vetëdijshëm për rrezikun që përbënte për çdo luftëtar të luftës. Sepse ata besonin në kauzën e tyre. Besonin se lufta për të cilën luftuan ishte e drejtë. Megjithatë, ja ku jemi pesë vjet më vonë, ata janë ende në paraburgim pa një vendim në horizont.” tha Tromp në mes te tjerash.
Mes thirrjeve për drejtësi dhe përfundim të paraburgimeve të gjata pa aktgjykime, protestuesit kërkuan një trajtim të barabartë nga drejtësia ndërkombëtare dhe respekt për historinë e luftës çlirimtare të Kosovës.
OpenAI dhe NVIDIA thyejnë rekord: 1.5 milion token për sekondë me modele të AI-së me licencë të hapur
OpenAI dhe NVIDIA kanë bashkuar forcat për të publikuar dy modele të fuqishme të inteligjencës artificiale me GPT‑OSS‑120B dhe GPT‑OSS‑20B duke shënuar një moment kyç në demokratizimin e qasjes në AI të avancuar. Këto modele janë të dizajnuara për të mbështetur një gamë të gjerë aplikacionesh në gjenerimin e përmbajtjes, arsyetimin, shëndetësinë, prodhimin industrial dhe më shumë. Të shpërndara nën licencën Apache 2.0, modelet janë të lira për përdorim tregtar dhe kërkimor, duke u ofruar zhvilluesve, ndërmarrjeve, qeverive dhe startup‑eve mjete për të ndërtuar zgjidhje transformuese të bazuara në AI.
Modelet GPT‑OSS janë trajnuar mbi procesorët grafikë NVIDIA H100 dhe janë optimizuar për të funksionuar në platformën globale CUDA të NVIDIA‑s, e cila fuqizon qindra miliona GPU në re, kompjuterë personalë dhe stacione pune në të gjithë botën. Kjo përputhje strategjike siguron që zhvilluesit anembanë globit të mund t’i integrojnë këto modele në infrastrukturën që tashmë posedojnë.
Në thelb të këtij përparimi qëndron arkitektura Blackwell e NVIDIA‑s, e ndërtuar posaçërisht për inferencë të AI‑së me kapacitet të lartë. Sistemi kryesor GB200 NVL72 arrin një shpejtësi të pashembullt prej 1.5 milion tokens për sekondë gjatë ekzekutimit të modelit GPT‑OSS‑120B, duke e bërë një nga platformat më të fuqishme për inferencë në botë. Blackwell sjell risi si NVFP44-bit precision, që mundëson një ekzekutim jashtëzakonisht efikas me saktësi të lartë, duke reduktuar ndjeshëm konsumin e energjisë dhe kërkesat për memorie, një hap gjigant drejt përdorimit në kohë reale të modeleve me triliona parametra.
Ky bashkëpunim pasqyron gjithashtu një partneritet afatgjatë mes OpenAI dhe NVIDIA, që daton nga viti 2016, kur themeluesi i NVIDIA‑s, Jensen Huang, dorëzoi personalisht superkompjuterin e parë DGX‑1 në selinë e OpenAI në San Francisko. Që atëherë, dy kompanitë kanë bashkëpunuar në disa nga trajnimet më ambicioze të AI‑së në botë. Publikimi i sotëm ndërton mbi këtë trashëgimi, duke i sjellë kapacitetet më të avancuara të inteligjencës artificiale miliona zhvilluesve globalisht, të mbështetur nga një ekosistem prej mbi 6.5 milionë zhvilluesish në më shumë se 250 shtete.
Në thelb, publikimi i GPT‑OSS përfaqëson një hap të rëndësishëm drejt bërjes së AI‑së të avancuar më transparente, më efikase dhe më të qasshme për të gjithë. Me infrastrukturë të shkallëzueshme, licencim të hapur dhe përkrahje të gjerë harduerike, OpenAI dhe NVIDIA jo vetëm që po përshpejtojnë ritmin e inovacionit, por gjithashtu po ndërtojnë themelin për revolucionin e ardhshëm industrial të udhëhequr nga inteligjenca artificiale e hapur, e përgjegjshme dhe me performancë të lartë.
Sot përmbyllet elektrizimi i Kosovës nga Dua Lipa
Sot mbyllet edicioni i gjashtë i Sunny Hill Festival, tre ditë magjike në të cilat Dua Lipa shkëlqeu dhe solli një atmosferë elektrizuese në kryeqytetin e Kosovës.
Koncerti madhështor ishte i mbushur me moment emocionues kur Dua Lipa, vetëm një ditë pas marrjes së shtetësisë së saj kosovare, ftoi në skenë babanë e saj, Dukagjin Lipa, për të interpretuar së bashku këngën “Era” të grupit legjendar shqiptar Gjurmët që u përjetua me ovacione nga publiku
Përveç performancës së Dua Lipës, festivali u pasurua edhe me artistë ndërkombëtarë si Shawn Mendes, Fatboy Slim, Peggy Gou, dhe Anyma, plus talent të shumtë vendor si Era Istrefi, Loredana, Kida e të tjerë. Festivali përfundon sot, duke krijuar një eksperiencë të paharruar dhe gjithëpërfshirëse ku muzika, kultura dhe identiteti shqiptar u bashkuan në harmoni të plotë.
Përtej skenës, festivali shërbeu si një dritare drejt Kosovës në mediat botërore, duke pasqyruar energjinë, kreativitetin dhe shpirtin modern të kryeqytetit.
Hajrulla Çeku zyrtarizohet kandidat i Vetëvendosjes për kryetar të Prishtinës
Lëvizja Vetëvendosje ka zyrtarizuar sot Hajrulla Çekun si kandidat për kryetar të Komunës së Prishtinës, pas vendimit të Këshillit të Qendrës së kësaj partie në kryeqytet.
“Është nder dhe përgjegjësi që e marr me gjithë përkushtimin tim,” deklaroi Çeku, pas zyrtarizimit të kandidaturës. Sipas tij, ky nuk është vetëm një hap formal, por një zotim i qartë për një drejtim të ri për kryeqytetin.
Ai theksoi se synon një Prishtinë që funksionon, që zhvillohet në mënyrë të qëndrueshme dhe se në fokus të fushatës së tij do të jetë qeverisja efikase, përfshirja qytetare dhe përmirësimi i shërbimeve publike.
Gjykata Pezullon Vendimin e ZRRE-së për Kalimin në Tregun e Lirë
Gjykata Komerciale e Kosovës ka anuluar një pjesë të vendimit të Zyrës së Rregullatorit për Energji (ZRRE) dhe pezulluar zbatimin e tij përkohësisht, derisa çështja të marrë formë të prerë.
Sipas aktgjykimit, anulohet pika IV e vendimit nr. 275/24 të datës 05.04.2024 si dhe njoftimi i ZRRE-së i datës 12.03.2025, të cilat kishin të bënin me kalimin e konsumatorëve të caktuar në tregun e lirë të energjisë elektrike.
Përveç kësaj, është aprovuar masa e sigurisë, duke pezulluar ekzekutimin e pikës IV të vendimit dhe njoftimit të ZRRE-së, përkohësisht, derisa vendimi të bëhet përfundimtar.
Apple Pay tani i disponueshëm në Kosovë
Banka Qendrore e Republikës së Kosovës (BQK) ka njoftuar zyrtarisht se shërbimi i avancuar i pagesave pa kontakt, Apple Pay, është tashmë i disponueshëm edhe në Kosovë, duke shënuar një moment kyç në procesin e digjitalizimit të pagesave dhe integrimit të tregut financiar kosovar në standardet globale.
Përmes këtij zhvillimi, qytetarët dhe bizneset në Kosovë do të kenë mundësi të kryejnë pagesa të sigurta, të shpejta dhe moderne përmes pajisjeve Apple si iPhone dhe Apple Watch. Bankat dhe institucionet financiare në vend do të mund të lidhin kartelat e tyre me platformën Apple Pay, në varësi të marrëveshjeve individuale dhe integrimeve teknike përkatëse.
BQK e cilëson këtë si një hap të rëndësishëm drejt modernizimit të sistemit të pagesave, rritjes së përfshirjes financiare dhe përmbushjes së objektivave të Planit Strategjik 2024–2028. Sipas institucionit, pas integrimit të Google Pay, shtimi i Apple Pay përforcon qasjen drejt ndërkombëtarizimit të shërbimeve financiare dhe përafrimit me standardet evropiane për pagesat digjitale.
Në këtë drejtim, BQK përkujton edhe takimin e majit 2025 me përfaqësues të lartë të kompanisë Apple, ku u rikonfirmua përkushtimi për krijimin e kushteve të favorshme për shërbime moderne financiare në Kosovë.
Ky sukses është rezultat i bashkëpunimit të ngushtë ndërmjet BQK-së, sektorit bankar dhe partnerëve ndërkombëtarë, me theks të veçantë Ambasadën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës.